ՆՈՒՅՆԱՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՒՄԸ ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՊԱՐՍԿԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՆԵՐՔՈ – սկիզբ
Այսօրվա մարդկային վարքը նկարագրող դիսկուրսները, բարոյական գնահատումները և անգամ իրավական կարգավորումները հասկացվում և բացահայտվում են դրանց պատմական հողը քննելիս և քննելով: Այս հոդվածում մենք կփորձենք դիտարկել նույնասեռականության իրավական և սովորութային վերահսկումը Արևելյան Հայաստանում՝ պարսկական իրավունքի գրեթե 300 ամյա տիրապետության ժամանակ, ինչպես նաև հասկանալ դրա հնարավոր ազդեցությունները հայկական մշակույթի և ընդունված բարոյական պատկերացումների վրա: Նախքան այդ, […]
Սեր[ռ]ը թատրոնում և եկեղեցում. մի ճառի պատմություն
Հասարակագիտությունը մի քանի առումներով առնչված է գրականությանը: Գրականությունն է, որ հասարակագետներին արտահայտման հնարավորություն է տվել գիտական խոսքի հնարավորության բացակայության պայմաններում, լուռ կամ լռեցված հասարակությունների վերաբերյալ խորհրդածելու նյութ է տվել այլ տեղեկատվության անհնարինության դեպքում: Գրականության՝ հասարակագիտական սիրելի նմուշներից մեկը Ջորջ Օրուելի «1984» վեպն է՝ ամբողջատիրական իշխման պայմանների նկարագրությամբ: Բացարձակ իշխանությունը հիմնվում է ստի և միակ՝ հնազանդ […]
ՆՈՒՅՆԱՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՒՄԸ ՌՈՒՍԱՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՐՐՈՐԴ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ. Մաս I – շարունակություն
Նույն 18-րդ դարի արևելահայկական իրավական մտքի արտահայտությունն էին նաև Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում մի խումբ արևելահայերի (Նոր Ջուղայից, Ղարաբաղից)՝ Մադրասի խմբակի կողմից մշակված իրավական նախագծերը։ Դրանցից «Որոգայթ փառաց»[1]-ը, որ ըստ շապիկի նշումի գրվել է 1773-ին, սակայն հրապարակվել է 1780-ականների վերջին[2], ապագա անկախ Հայաստանի սահմանադրության տեսլականն էր։ Այն արտահայտում էր արևելահայ վաճառականների և լուսավորական մտավորական-քաղաքական գործիչների կողմից՝ […]
ՆՈՒՅՆԱՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՒՄԸ ՌՈՒՍԱՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՐՐՈՐԴ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ. մաս I-սկիզբ
Արդեն հաստատված իրավական և բարոյական նորմերը հաճախ այնքան սովորական են, որ ժամանակակիցներին թվում են բնական և մշտական։ Այնինչ մարդկության պատմականացված ժամանակաշրջանում դրանք տեսանելի ճանապարհ են անցնում և մեծապես ազդվում են քաղաքական որոշումներով և թրծվում իշխանության համար պայքարով։ Եվ եթե մենք ցանկանում ենք ոչ թե պարզապես հետևել այս կամ այն հիմնահոս քաղաքականությանը կամ տիրապետող գաղափարներին, այլ […]
«Սեռային խնդրի» խնդիրը
Պատմական հեռավորություն ունեցող տեքստերի վերակենդանացումը հաճախ թվում է անհրաժեշտությո ոչ միայն հասկանալու համար անցյալը, այլև ասելու բաներ, որոնք այսօր դժվարանում ենք ձևակերպել։ Դա մի գայթակղիչ, սակայն նույնքան էլ վտանգավոր նախաձեռնություն է, քանի որ հաճախ բախվում ենք հենց ասելու դժվարության պատմության, ինչպես նաև ասվածի միակողմ ու խնդրահարույց պատմության հետ։ Միաժամանակ ասելու ձևերի փորձի և իրենց ժամանակի […]
«Հայ կնոջ ձայնը» Մուրճի հարթակից
Հրանուշ Թոփչյանի[1] «Հայ կնոջ ձայնը» վերնագրով ծավալուն հոդվածը[2] հրատարակվել է «Տիկին Հրանոյշ» ծածկանվան տակ 1903 թվականին Թիֆլիսում: Հոդվածը հայ կնոջ խնդրի քննարկման հարցում ներմուծում էր մի նոր շրջանակ. այն ոչ միայն կասկածի տակ էր առնում կնոջ հասարակական դերերի մասին արմատացած պատկերացումները, այլև հանդես էր գալիս կնոջ առկա դրությունը բարելավելուն միտված հստակ առաջարկություններով։ Հոդվածը լույս է […]
«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՇԽԱՏԱՎՈՐՈՒՀԻՆ» ՀԱՆՈՒՆ ԱՄՈՒՍԻՆՆԵՐԻ ՀԱՎԱՍԱՐ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ
Գրավոր պատմության ժամանակաշրջանը՝ հատկապես պարբերական մամուլի հաստատվածության փուլում, մեզ իրական հնարավորություն է տրամադրում հիմնավոր ծանոթանալու անցյալի կենդանի գործընթացներին։ Մամուլի պատմած պատմությունը դառնում է կարևոր աղբյուր ոչ միայն իր բովանդակության, այլև ասելիքի ձևի, տեղի, նպատակի և ասողի մասին գիտելիքի տեսանկյուններից։ Դրանում մենք կարող ենք տեսնել մեր ներկա խնդիրների և ձեռքբերումների ծագման հիմքերը և անգամ ձգտել լուծման […]
Ֆեմինիզմի պատմական զարգացումները
Ֆեմինիզմը տարբեր շարժումների նման ունի բազմակողմանի տեսություններ: Կախված ժամանակաշրջանից, երկրից, սոցիալական, տնտեսական, քաղաքական վիճակից՝ տարբեր ձևեր է ստացել։ Ֆեմինիզմը իր տարբեր դրսևորումներով ելնում է ընդհանուր հավատից, որ մարդիկ` մասնավորապես կանայք և տղամարդիկ ունեն հավասար հնարավորություններ և փորձում է տարբեր ոլորտներում վերականգնել այդ հավասարությունը, որը շատ անգամ պատմական ընթացքում նվազել է: Ֆեմինիզմը զարգացել է ալիքներով։ Պայմանականորեն […]
